اخبار و مقالات

تاریخچه استفاده از اسانس

استفاده از عصاره، اسانس و مواد خوشبو کننده فرآوری شده از گیاهان در زمان های بسیار دور برای حفظ سلامتی و تقویت جسمانی و روحی رایج بوده است.
نوشته هایی به دست آمده که نشان می دهند مصریها ۴۰ قرن قبل از میلاد می دانستند که چگونه اسانس های مخروط داران را از طریق تقطیر تهیه کنند. فرعون ها از اسانس ها برای مومیایی کردن استفاده می کردند . رومیها و یونانیها از اسانسها برای معطر کردن حمام هایشان استفاده می کردند . در خاورمیانه حدود قرن ۱۳ بود که بخاطر کارهای جابربن حیان بار دیگر تولید اسانس ها ازطریق تقطیرشروع شد . در همین دوران در فرانسه، اربابان و متمولین از حمام های آروماتیک استفاده می کردند.
در ایران باستان علاوه بر موارد گفته شده در همه این تمدن ها ، انواع مواد معطر در مراسم آئینی – مذهبی  درمساجد ، امامزاده ها و … استفاده می شد.
گلاب گیری از گل سرخ از دیر باز در تمدن ایرانی جای دارد. از گلاب در مصارف خانگی ، لوازم آرایشی و بهداشتی، نیز استفاده می شده است.
در طب سنتی ایران اسانس نعنا، بید مشک، زیره و … کاربرد های زیادی در درمان بیماری ها به ویژه درمان بیماری های معده و بسیاری موارد دیگر داشته است.

اسانس ها چه ترکیباتی هستند؟

اسانس ها ترکیبات معطری هستند که در اندام های مختلف گیاهان یافت می شوند. در واقع اسانس ها مخلوطی از مواد مختلف با ترکیبات شیمیایی بسیار متفاوت از یکدیگر بوده و دارای بوی بسیار قوی می باشند. در دمای محیط اسانس ها در مجاورت هوا تبخیر می شوند و به همین دلیل به آنها روغنهای فرار، روغنهای معطر، روغنهای استری و یا اسانس های روغنی می گویند.

مصرف اسانس ها به چه زمانی باز می گردد؟

استعمال اسانس ها به دوران باستان باز می گردد، بطوریکه مصریان باستان ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح از روغنهای معطری که از گیاهان بدست می آوردند برای انجام مناسک مذهبی، آئین ها و نیز مداوای بیماران استفاده می کردند. نوشته هایی بدست آمده که نشان میدهد مصریان می دانستند چگونه اسانس ها را از گیاهان بدست آورند. در واقع مصریان از اسانس ها برای مومیایی کردن فراعنه استفاده می کردند.

اسانس ها دارای چه خصوصیاتی هستند؟

به طور کلی اسانس ها ترکیبات بی رنگی هستند، بخصوص اگر تازه تهیه شده باشند. با گذشت زمان به علت اکسید شدن ، رنگ آنها تیره می گردد. آنها در الکل کاملا حل میشوند، در آب غیر محلول هستند . اما به اندازه کافی در آب حل شده و بوی خود را به آن انتقال می دهند مانند عرقیات گیاهی .
مواد اصلی موجود در اسانس ها در اثر حرارت و گرما تغییر می یابند. بوی اسانس ها نیز بی نهایت متفاوت میباشد که این امر به دلیل ترکیبات مشخص هر گیاه است. بوی اسانس ها به طور محسوسی درمعرض هوا تغییر می کند. همچنین طعم اسانس ها نیز با یکدیگر متفاوت است و می توان گفت اسانس ها دارای طعمهای شیرین، تلخ، ملایم، گس و سوزاننده می باشند.

طبقه بندی اسانس ها

۱- اسانس های طبیعی :
فرآورده هایی هستند که از مواد خام گیاهی با یکی از روش های استخراج ( تقطیر، فشردن و استخراج با حلال) بدست می آیند.
۲- اسانس های شبه طبیعی :
فرآورده های هستند که از ترکیب مواد اولیه معطر به وجود می آیند و از نظر بو شبیه اسانس های طبیعی می باشند.
۳- اسانس های مصنوعی:
فرآورده هایی هستند که به طور تجاری از مواد شیمیایی آلی شبیه اسانس های طبیعی تهیه می گردند و بویی شبیه اسانس های طبیعی دارند.

طعم دهنده ها در مواد غذایی

طعم (Flavour)، مجموعه خصوصیاتی است که عمدتا در دهان به وسیله دو حس بویایی و چشایی احساس می شود، به مغز انتقال می یابد و به وسیله مغز تفسیر می گردد. بنابراین ارکان طعم را دو حس بویایی و چشایی تشکیل می دهند. طعم از خصوصیات حسی مواد غذایی محسوب می شود که به موازات دیگر خصوصیات حسی یعنی، رنگ، بافت، درجه حرارت، شکل و اندازه، درمیزان پذیرش محصول یا فرآورده بسیار موثر می باشد، زیرا هرقدر که یک ماده غذایی از نقطه نظر ارزش غذایی در سطح بالایی قرار داده شود و بسیار مغذی باشد، تنها در صورت داشتن طعم مطـلوب مـورد پذیـرش مصرف کننده قرار می گیرد.

رنگ : هویت بخشیدن به محصولات

برای هویت بخشیدن به یک ماده غذایی  مانند طعم پرتقالی در یک نوشابه پرتقالی ، رنگ در مواد غذایی به موازات شکل، اندازه، طعم و مزه از خصوصیات حسی ماده غذایی محسوب می گردد و به عنوان یک راهنمای کیفیت و یا به عبارتی دقیق تر، یک راهنمای چشمی کیفیت، عمل می کند. از این رو در سیستم های غذایی رنگ با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. درمواقعی رنگ به منظور افزایش جذابیت و به اشتها آوردن، به محصول اضافه می شود مانند افزایش رنگ به ژله های ژلاتینی که طبیعتا بی رنگ هستند. گاهی اوقات رنگ به منظور دادن هویت به ماده غذایی اضافه می شود مانند رنگ پرتقالی در یک نوشابه پرتقالی .